Misschien een gekke topictitel, maar sta me toe mezelf wat te verduidelijken.
Wanneer ik een tabak ruik en probeer de aroma's te onderscheiden, kom ik meestal maar tot wat ik beschouw als algemene omschrijvingen :lekker, niet lekker, sterk of licht? Soms wat verder als zoet, bitter, fris, rokerig. In geval van sterke aromatics ook uiteraard wel de hoofdingrediënten als vanille.
Verder onderscheiden lukt me dan zelden.
Ik merk echter dat wanneer ik nadien mijn mening neerschrijf over diezelfde tabak, ik me plots veel uitgebreider de geur kan herinneren en omschrijven.
Zo bijvoorbeeld met Simply Unique van W.O. Larssen. In eerste instantie rook hij "zoet" en "lekker", maar achteraf schreef ik hetvolgende neer:
massis schreef:als je van zoete, milde tabak houdt is Simply Unique zeker eentje die je moet proberen. Naar mijn mening ruikt hij heel erg natuurlijk, maar toch ook wat fruitig en tegelijkertijd ook vrij vol met iets van noten en chocola erin.
Ook rookt hij heel prettig met een erg volle maar zachte rook & smaak.
Het is niet dat ik het verzin (valse herinneringen), want als ik de volgende keer de tabak ruik, herken ik steevast alles wat ik in mijn omschrijving neerschreef.
Zijn er nog pijprokers (of whisk(e)ydrinkers for that matter) die dit ervaren?
Op het moment dat je (de contouren van) een schaduw beschrijft, is het alsof je er een dikke omlijning omheen tekent. Vanaf het moment van die beschrijving is je perceptie daardoor onomkeerbaar beïnvloed en refereer je steeds aan die concrete omlijning.
hoewel het klopt wat jullie zeggen, is dat niet helemaal waar ik op doelde. Het gaat niet zozeer over het feit dat ik de elementen er bij een 2de keer ruiken wel uithaal, het gaat erover dat ik dat bij de eerste keer NIET kan, hoewel het op basis van mijn herinnering wel lukt.
Mijn herinnering bevat dus meer details dan ik bewust op het eerste ogenblik waar kan nemen. En het is net dàt dat ik zo vreemd vind.
Dat had ik met de rest juist. Die eend heeft me het meest geraakt haha. De rest is ook wel goed, maar ik was net even aan het googlen naar eenden en zie overal die felgele hondenmaskers tevoorschijn komen.
massis schreef:hoewel het klopt wat jullie zeggen, is dat niet helemaal waar ik op doelde. Het gaat niet zozeer over het feit dat ik de elementen er bij een 2de keer ruiken wel uithaal, het gaat erover dat ik dat bij de eerste keer NIET kan, hoewel het op basis van mijn herinnering wel lukt.
Mijn herinnering bevat dus meer details dan ik bewust op het eerste ogenblik waar kan nemen. En het is net dàt dat ik zo vreemd vind.
Tja, Massis, misschien heb jij wel gewoon de eerste keer een volledige indruk nodig, het aroma in zijn gehele complexiteit tot je nemen. En moet je er een tweede keer goed voor gaan zitten om die eerdere ervaring onder te verdelen in de mogelijk separate aroma's die de blend bevat.
Je kunt eens proberen dat in één sessie te doen. Dus het aroma van een nieuwe tabak even geheel in je opnemen, dan even jouw neus "resetten", door bijvoorbeeld aan een specifiek ander aroma te ruiken (een sinaasappel, een kop koffie of wat dan ook) en daarna meteen de afzonderlijke aroma's van die nieuwe tabak proberen te ontleden.
Ik ben hier beslist geen psycholoog/specialist in, maar misschien verlangt jouw waarneming gewoon eerst een overzicht (bewust of onbewust) alvorens gedetailleerd te werk te kunnen gaan. Ik merk dat tijdens mijn whiskyproeverijen ook wel: de ene persoon roept meteen 1 of 2 afzonderlijke aroma's uit een whisky, de ander blijft in het begin "in het totaalpalet steken" en heeft 5-10 minuten nodig alvorens in detail te gaan waarnemen.
Natuurlijk bevat jouw herinnering, jouw aromageheugen, veel meer dingen dan in 1 tabakje aanwezig zullen zijn. Misschien heeft jouw waarnemingsvermogen simpelweg even tijd nodig om uit dat geheugen de juiste referenties te zoeken. Het is en blijft een moeilijke oefening hoor, dat herkennen en vooral BENOEMEN van aroma's. Maar ik vind het altijd wel een leuke bezigheid, niet alleen in whisky of tabak, maar ook in eten en andere dranken.
Ik vind het knap hoe sommige mensen aroma's zo gedetailleerd kunnen beschrijven. Zelf zit ik nog in een leer proces wat dit betreft en wanneer ik rook, vergeet ik eigenlijk steeds op de verschillende smaken te letten. Ik geniet van de tabak, maar ontleed de smaken nog niet echt. Dan denk ik: "beetje zoetig en fruitig..." maar verder dan dit kom ik nog niet.
Is dit te trainen? Ik kan me voorstellen dat je nog meer kan genieten wanneer je alle aroma's los van elkaar en samen kan waarnemen.
Gypscoprotheres schreef:Is dit te trainen? Ik kan me voorstellen dat je nog meer kan genieten wanneer je alle aroma's los van elkaar en samen kan waarnemen.
Ja, het is voor een deel te trainen. Er zijn vast meer manieren om dit te trainen, dan de 2 methoden die ik gebruik (voor whisky, maar dit is ook toepasbaar op tabak natuurlijk).
Ik heb zometeen een vergadering, maar ik kom hier vanmiddag wel even op terug.
Massis, ook hier is dat bij mij het geval. Ik ruik, proef en smaak andere dingen die mij in eerste instantie opvallen als ik de verpakking openmaak.
Ik ben daarom ook erg benieuwd naar het epistel wat WC gaat neerkalken, want dat zal ongetwijfeld erg leerzaam zijn...
Laatst gewijzigd door St Patrick op 26 jul 2011 12:56, 2 keer totaal gewijzigd.
*****Wie de pijp niet rooken kan, heeft er het Vermaak niet van*****
Op het moment dat je (de contouren van) een schaduw beschrijft, is het alsof je er een dikke omlijning omheen tekent. Vanaf het moment van die beschrijving is je perceptie daardoor onomkeerbaar beïnvloed en refereer je steeds aan die concrete omlijning.
Goed, zoals beloofd zou ik nog even terug komen op mijn ideeën om het herkennen van aroma’s te trainen. Eén en ander geschreven vanuit mijn ervaring met whisky, maar volgens mij ook prima toe te passen op tabak. Ik heb het eerst even in Word getikt, misschien kan ik nog wat gebruiken voor mijn whisky-boek, haha.
Niet alles zal op iedereen van toepassing zijn, maar al haal je er maar één enkele nuttige tip uit, dan ben ik daar al heel tevreden mee als beloning voor de moeite.
Enne... sorry voor het lange relaas. Zit op mijn werk en heb lekker de tijd om hier over uit te wijden. Vind je het niet interessant, kun je altijd nog wat anders gaan doen/lezen.
Beoogde doel
Het kunnen herkennen en benoemen van de afzonderlijke aroma’s in een “blend” van aroma’s.
Benodigd
1. Natuurlijk een reukvermogen. Dit is bij de één beter ontwikkeld dan bij de ander. Zie verder 1a t/m 1e.
2. Een “aromageheugen”, ofwel jouw persoonlijke ervaringen in de aroma’s die je in je leven al hebt geroken. En vooral: die je zijn bijgebleven, omdat ze zeer specifiek waren en/of een bijzondere associatie erbij hebben. Zie verder 2a t/m 2c.
1a. Trainen reukvermogen
Mijns inziens is het verbeteren van het reukvermogen maar in beperkte mate te trainen. Het zijn geen spieren die je door gewichtheffen of duurtraining sterker kunt maken. Je hebt van nature een bepaald reukvermogen, een geurdrempel zogezegd. Heb je van nature een hoge drempel, zal het wat moeilijker voor je zijn om direct en veel verschillende geuren in een aromablend te ontdekken. Ligt de geurdrempel laag, dan zul je veel meer aroma’s kunnen ruiken en ze ook beter kunnen onderscheiden. Helaas is er niet echt sprake van trainen, maar zijn er wel wat trucjes om het reukvermogen optimaal te benutten. Of het gewoon veel beoefenen van het zoeken naar aroma’s het reukvermogen beter maakt weet ik niet.
1b. Haal eruit wat erin zit
Wat kun je wel doen om het maximale uit je neus te halen? Oei, dat staat er nu op een manier die ik eigenlijk niet bedoel. Ik bedoel natuurlijk: hoe kun je jouw reukvermogen optimaal benutten?
Welnu, zorg ten eerste voor een schone neus. Klinkt alweer als een vies praatje, maar het is niet anders; goed je neus snuiten en zorgen voor een frisse neus is de beste start voor een aroma-sessie.
Die frisse neus kun je even buiten gaan halen (een luchtje scheppen, dus), maar dit kan ook averechts werken, als je toevallig naast een net gegierde akker woont. Probeer in ieder geval in een neutrale geur-omgeving te zijn, wanneer je serieus aroma’s gaat zoeken in tabak, voedsel of drank. Voorkom ook sterke geurtjes van after-shave, parfum e.d. En eigenlijk: ook niet roken, maar dan gaan we wel heel erg serieus te werk.
1c. “Resetten” van je neus.
Dit heeft wel iets met de vorige alinea te maken. Een “frisse neus halen” zorgt namelijk al voor een soort “resetten” van je neus. Zeker nodig wanneer je echt serieus een kwartiertje of langer aroma’s aan het zoeken bent. Je hersenen slaan dan bepaalde aroma’s op en het lijkt alsof er een “ghost-aroma” blijft hangen; is dat niet in de neus, dan toch zeker in de verwerking in je hersenen. Ga dus even weg uit de testomgeving. Dat kan door voornoemde frisse neus te halen, waarbij een halve tot hele minuut al volstaat. Maar je kunt je neus ook resetten met een basisaroma. Bij voorkeur een simpel en overduidelijk aroma, waarvan je zeker bent dat dit niet aanwezig is in jouw volgende te besnuffelen tabaksample. En ik noem hier een basisaroma, omdat solitaire aroma’s hier de beste tegenstelling kunnen leveren met de volgende tabaksample. Dus liever even aan een citroen, sinaasappel, banaan, of een bloem uit de vaas van vrouwlief ruiken, dan aan een complexe combinatie van geuren, zoals parfum, aftershave of whisky.
1d. Ruiken met een halve neus
Daarnaast een wellicht bekend trucje: natuurlijk ruikt iedereen met heel de neus, dus beide neusgaten. Echter, niet beide neusgaten staan (inwendig) allebei even “open”. Probeer het maar eens uit, door iets met beide neusgaten te ruiken, dan afwisselend het linker en rechter neusgat dicht te drukken en met het overblijvende open neusgat hetzelfde product te ruiken. Vaak merk je dan verschillen in de waarneming, van een verschil in intensiteit van de aroma’s tot het beter kunnen isoleren van één of meerdere van de aroma’s.
1e. Ruiken met je handen
Nóg een trucje, vast en zeker bekend bij mensen met een beetje culinaire en bourgondische inslag: ruiken met je handen. Of ter verduidelijking, met de lichaams- en wrijvingswarmte van je handen. Zorg voor schone handen, goed en lang gespoeld met warm water, waardoor er geen zeeparoma’s meer waar te nemen zijn. Neem een beetje van je tabaksample (of etenswaar of drank) in de handpalm, wrijf het even warm met beide handen en snuif het aroma dan direct in de kom van je handen (even een bol kommetje maken van de handen en daar je neus in steken. De warmte zorgt voor het vrijkomen van de meer vluchtige aromastoffen in de sample, die je dan ook het eerst waarneemt.
Wat achterblijft aan de huid zijn de zwaardere aromastoffen, die je na de waarneming van de eerste vluchtige aroma’s (een seconde of 10-20 later) kunt gaan proberen te “vangen”. Dit trucje heb ik geleerd van een chef-kok en het schijnt in de culinaire wereld een gewoonte te zijn. Onder andere met het kiezen en kopen van verse kruiden, maar ook bij wijnen en andere dranken. Ik pas dit nu ook nogal eens toe bij whisky. Je scheidt zo vrij snel de vluchtige van de zwaardere aroma’s uit de “aroma-blend” die je aan het ruiken bent. Je kunt dan ook ongeveer verwachten wat, tijdens het roken (dus verwarmen) van de tabak het eerste verdwenen zal zijn en met welke zwaardere aroma’s je de pijp verder zult leegroken.
Tot zover de basis, het reukvermogen. Niet echt te trainen volgens mij, wel optimaler te benutten. Dan door naar het tweede genoemde aspect: het “aromageheugen”, dat wel degelijk te trainen is.
Dus een stukje verder het lichaam in, richting de hersenen. Ook hier heeft de een er meer van dan de ander of weet ze beter te gebruiken. Nee sorry, dat is een flauwe start van een flauwe grap.
Wat wel voor iedereen geldt is, dat de waarneming in de neus wordt “geprojecteerd” in de hersenen en daar vinden de associaties van de aroma’s plaats: ken ik deze geur, bevalt hij wel of niet, waar heb ik hem eeder geroken, lijkt op ..., tot ervaringen als “WAUW, WAT EEN DUIDELIJK ... AROMA”, enz.
Dit is het belangrijkste om geuren te benoemen: het “aromageheugen” dat iedereen in zijn/haar leven opbouwt.
Een voorbeeldje: als ik zonnebrandcrème ruik, denk ik meteen aan de vakanties in mijn jeugd. Met mijn ouders naar Spanje, strand, zilte zeelucht, zonnebrandcrème, windsurfen, alles meer dan 30 jaar geleden en ik kom de laatste 15 jaar ’s zomers nooit op het strand.
Zó ver ligt die associatie met dat specifieke aroma en zo duidelijk is die nog latent aanwezig in mijn hersenen. Hij hoeft maar even “opgeroepen” te worden en PATS, daar is hij weer. Jullie hebben dit vast ook met één of enkele geuren.
Afijn, hoe kun je het aromageheugen trainen?
2a. Associaties leggen
Door associaties te leggen met bepaalde geuren: mijn voorbeeldje over zonnebrandcrème, maar ook mijn veel gebruikte voorbeeld “de koekjes van oma”, of die eerste Ouzo tijdens de vakantie op het terras in Griekenland, het leer van je schooltas vroeger na een fietstocht in de regen, de geur van een vers gejatte appel uit de boomgaard. Zoals jullie lezen, schrijf ik niet over “een Ouzo” of “een appel”. Nee, juist die associaties maken het een blijvende herkenning, dus Ouzo OP HET TERRAS IN GRIEKENLAND, want dát is belangrijk: daar was je romantisch met je partner, kwam je eindelijk tot rust na een hectische werkperiode, had je die geweldig reis met je vrienden of keek je uit over een uitzicht dat je nooit meer vergeet. En niet “een appel”, maar DIE UIT DE BOOMGAARD GEJATTE appel, elke dag onderweg van school naar huis, met je vrienden, de versheid van DIE appelgeur, de spanning of de boer je zou betrappen. Afijn, het moge duidelijk zijn wat dit soort aroma’s + associaties met je aromageheugen gaan doen, zelfs tientallen jaren later. Dat is één van de manieren om dit te trainen: verbind aroma’s aan (voor jou) gedenkwaardige gebeurtenissen.
2b. Besnuffel veel basisaroma’s
Een andere manier is om gewoon zoveel mogelijk basisaroma’s te ontdekken. Ga bijvoorbeeld eens bij een groentenboer (oh sorry: verkoopspecialist van plantaardige agrarische producten) aan verschillende soorten appels of citrusvruchten ruiken. Ruik eens bewust aan een bosje bieslook, peterselie of andere verse kruiden. Of in de bloemenwinkel aan verschillende bloemen. Op deze manier train je de herkenning van bepaalde aromagroepen (bijvoorbeeld groepen als fruit, kruiden, bloemen, noten), aroma-SUB-groepen (zie hieronder bij 2c) en uiteindelijk solitaire aroma’s.
Voor pijptabak zou het ideaal zijn om de meest gebruikte toevoegingen in bezit te hebben, bijvoorbeeld vanillestokjes, echte drop (die harde “liquorice”), munt/ pepermunt, cacao, echte pure chocolade en natuurlijk de verschillende basistabakken (Virginia, Burley, Latakia, Perique, enz) in bezit te hebben. Hiermee kun je trainen om de tabak “uit de blend” te halen en dus de toevoegingen te isoleren. Er zijn ook setjes in de handel met afzonderlijke aromastoffen. Zelf heb ik zo’n setje met de 24 meest voorkomende solitaire aroma’s in whisky. Je zou zoiets ook kunnen samenstellen/bestellen voor tabak. Nadeel is, dat zo’n aromasetje best duur is, dus waarom niet gewoon de pure grondstoffen kopen?
2c. Aroma’s indelen in hoofdgroepen en subgroepen
Wat betreft die indeling van aromagroepen gebruik ik, tijdens mijn whiskyproeverijen en eigen whiskybeoordelingen, het volgende principe: Aroma-HOOFDGROEP, met daarin aroma-SUBGROEPEN en daarin uiteindelijk de solitaire aroma’s. Met er meteen bij geschreven: gebruik wat je handig vindt als je zelf zoiets wilt ontwikkelen of voeg toe/verander wat je wilt, het is maar een voorbeeldje dat voor de één beter zal werken dan voor de ander. En niet elk aroma zal een tussenliggende subgroep nodig hebben of staat helemaal alleen in een subgroep.
Een aromagroep FRUIT, kun je bijvoorbeeld onderverdelen in de SUB-groepen ROOD FRUIT, CITRUSFRUIT en GROENFRUIT.
Die subgroepen kun je dan in de solitaire aroma’s indelen, dus dan krijg je:
Aromagroep FRUIT, in de subgroep ROOD FRUIT, de solitaire aroma’s: bessen, bramen, aardbei, frambozen, enz.
Aromagroep FRUIT, subgroep CITRUSFRUIT, de solitaire aroma’s mandarijn, sinaasappel, limoen, grapefruit, citroen, enz.
En nog steeds de aroma(hoofd)groep FRUIT, bijvoorbeeld de derde SUBgroep GROENFRUIT, met daarin de solitaire aroma’s appel, peer, granaatappel, enz.
Je kunt hierin zelf een opzet maken die je prettig vindt werken. Voorbeelden van andere Hoofd- en Sub-groepen zouden kunnen zijn (en vul de solitaire aroma’s zelf maar in):
Hoofdgroep KRUIDEN, met bijvoorbeeld de subgroepen Zout/zilt, peperachtig, Maggi-achtig, enz.
Hoofdgroep BLOEMEN met subgroepen Zoet, Scherp, Grassig, en zelfs Stro/Hooi.
Hoofdgroep HOUT met subgroepen Ceder-achtigen, Jong hout, Oud hout, Verbrand/Houtskool, enz.
De bedoeling van deze opzet is vooral om jezelf in fasen te trainen. Leer eerst de hoofdgroepen herkennen (fruit, kruiden, bloemen), train daarna of je in bijvoorbeeld de groep FRUIT kunt onderscheiden welk type fruit je waarneemt (rood fruit, citrus, enz). Dan ben je al een heel eindje. Als je daarna in elke subgroep nog enkele solitaire aroma’s kunt herkennen, dan mag je jezelf al bijna een professionele tabaksblender noemen. Van indelingen in groepen heb ik wel wat voorbeelden (thuis), maar die zijn echt op whisky toegespitst. Als iemand interesse heeft om op die basis iets voor tabak te ontwikkelen voor zichzelf of algemeen gebruik, hoor ik het wel.
Dit laatste (indelingen in groepen en subgroepen) zie ik als een goede vorm van training, de eerste twee (associaties leggen en aroma’s besnuffelen) meer het ordenen en opbouwen van de geur-ervaring.
Dan nog een tip: schrijf je bevindingen op. Hiermee bouw je ook je herinnering op en het documenteren helpt je bij het benoemen en omschrijven van aroma’s.
Mocht ik verder nog iets over het hoofd gezien hebben, laat het dan weten. Bovenstaande zijn wat losse gedachten en ervaringen, openstaand voor aanvullingen en verbetering.
Nogmaals excuses voor het lange epistel.
Groet,
Winsløw Collector
Laatst gewijzigd door Winslow Collector op 26 jul 2011 16:31, 1 keer totaal gewijzigd.
Ik haal uit alles wat ik ruik meerdere dingen. Veel meer dan familie leden. Zo haal ik uit de bibo een stuk of zes geuren en mijn moeder maar een. Zelfde geld voor mijn vader.
pijpliefhebberrobin schreef:Ik haal uit alles wat ik ruik meerdere dingen. Veel meer dan familie leden. Zo haal ik uit de bibo een stuk of zes geuren en mijn moeder maar een. Zelfde geld voor mijn vader.
Aha, dat is mooi. Dan heb jij dus een lage geurdrempel, omdat er zoveel verschillende indrukken binnenkomen.
Dan wordt het tijd, dat jij een paar serieuze tabaksrecensies gaat schrijven, Robin.
Mooi stuk winslow,
doet me een beetje denken aan de film perfume (echt een aanrader, alleen een beetje een overdreven einde).
Zelf ben ik niet zo'n ster in tabak ruiken en proeven en de aroma's onderschijden, daarom lees ik vaak reviews en dergelijke en dan herken ik vaak wel de beschreven aroma's. Maar ik zal zeker eens proberen om van de veelgebruikte grondstoffen de aroma's op te slaan.
De film heb ik nooit gezien. Wel vroeger, in de Nederlandse vertaling, Het Parfum van Patrick Süskind gelezen. Fascinerend boek over het reukvermogen was dat.
En WC, een zeer gedegen uiteenzetting! Ik ga dat nog eens rustig herlezen.
♫ spuit elf des forums ♫ doctorate of pipe smoking - Pipe Smoking University ♫ zwembadpas specialist ♫
►correcte zwembadpas met pijp: http://www.youtube.com/watch?v=SgZJkgP90uI◄ wegens mijn immuniteit op dit forum is het Heren Moderators niet toegestaan mijn berichten te wijzigen of te verwijderen
Jos schreef:De film heb ik nooit gezien. Wel vroeger, in de Nederlandse vertaling, Het Parfum van Patrick Süskind gelezen. Fascinerend boek over het reukvermogen was dat.
En WC, een zeer gedegen uiteenzetting! Ik ga dat nog eens rustig herlezen.
Ha, dat boek heb ik ook gelezen. Prachtig geschreven, zelfs de NL vertaling vond ik zeer beklemmend qua sfeer.
Erg bedankt voor deze lap tekst, Paul! Ik heb net eindelijk de tijd gehad om het eens goed door te lezen en het lijken allemaal zeer bruikbare tips. Ik ga maar eens aan de slag met het herkennen van de hoofdgroepen. Het stomme is dat ik er zelf nooit bij stil heb gestaan tijdens het roken. Ik proef dan echt een hele hoop, maar serieus nadenken over wat voor combinaties aan geuren ik nou proef.... Dat is er nooit echt van gekomen. Ik had geen idee waar te beginnen... Nu wel dus.
Gypscoprotheres schreef:Erg bedankt voor deze lap tekst, Paul! Ik heb net eindelijk de tijd gehad om het eens goed door te lezen en het lijken allemaal zeer bruikbare tips. Ik ga maar eens aan de slag met het herkennen van de hoofdgroepen. Het stomme is dat ik er zelf nooit bij stil heb gestaan tijdens het roken. Ik proef dan echt een hele hoop, maar serieus nadenken over wat voor combinaties aan geuren ik nou proef.... Dat is er nooit echt van gekomen. Ik had geen idee waar te beginnen... Nu wel dus.
Ik ga hiervoor eens goed zitten, als de verfdampen zijn opgelost, om de aanwijzingen van Dhr WC te toetsen.
Want ook Heer Bommel kan wel een lesje fijnproeven van tabak gebruiken.
Als ik tabak test en proef om de Bommel manier, met water en wit brood, en ik lees dan een recensie dan zit ik ook op de vlakte.
Maar na het lezen en weer proeven/ruiken herken ik meer nuances.
En dat stoort mij wel een beetje, dus Bommel gaat op les.
